14 kwietnia obchodziliśmy Święto Chrztu Polski. Święto to ustanowione zostało w 2019 roku. Upamiętnia chrzest Polski, który prawdopodobnie odbył się 14 kwietnia 966 roku. Chrzest Polski, przyjęty przez księcia Polan Mieszka I, zapoczątkował proces chrystianizacji ziem polskich. Niekiedy uważa się go również za symboliczny początek państwa polskiego i polskiego Kościoła katolickiego. Dlatego chcemy Państwu przypomnieć artykuł p. Beaty Wójcik, który ukazał się w numerze 44 (wrzesień 2016) kwartalnika ”Wieści Gminne”, przygotowany z okazji obchodzonego 1050-lcia Chrztu Polski, pt. "Millenium Chrztu Polski w pamiątkach parafii Modliborzyce". Zachęcamy do lektury!
"Millenium Chrztu Polski w pamiątkach parafii Modliborzyce"
Obchodzone w mijającym roku (rok 2016) 1050-lecie Chrztu Polski zachęca do przywołania wspomnień o wydarzeniach sprzed 50-ciu lat w wymiarze lokalnym oraz państwowym, kiedy naród polski świętował Millenium Chrześcijaństwa oraz pomaga nam uświadamiać obecność w przestrzeni publicznej miejsc, obiektów utrwalających naszą pamięć o tej wyjątkowej rocznicy.
W Modliborzycach, w kościele parafialnym pw. św. Stanisława Bpa znajduje się malowidło naścienne upamiętniające obchody milenijne z 1966 roku. W związku z prowadzonymi pod koniec lat 50-tych, zakrojonymi na szeroką skalę pracami konserwatorsko-remontowymi kościoła, w tym wymianą stropu, przy okazji odnowiono ściany, ozdabiając je stylową polichromią. Prace nad nią, według projektu mgr inż. Antoniego Chrzanowskiego z Krakowa rozpoczęto 28 sierpnia 1958 roku, a zakończono następnego lata. Ich wykonawcą był technik malarski Jankiewicz [W "Kronice" nie podano imienia Jankiewicza]. To dużych rozmiarów przedstawienie Chrztu Polski usytuowane jest nad chórem i wypełnia górną część zamkniętej półkoliście ściany na całej jej szerokości. W centrum przedstawienia znajduje się postać Chrystusa, nad którym widnieje wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej oraz Biały Orzeł. Z dwóch stron przychodzą do Niego przedstawiciele różnych zawodów i stanów. Proboszczem parafii i zarazem jej kronikarzem był wówczas ksiądz Jan Kowalczyk (żył w latach 1909-1977). Kronika z tamtego okresu przeżywania rocznicowych wydarzeń jest nieocenionym źródłem wiedzy o ówczesnym życiu parafii w jej wymiarze materialnym i duchowym, a także kolejną pamiątką milenijnych obchodów.
Scena Chrztu Polski w kościele modliborzyckim
Można pokusić się o przypuszczenie, że owe prace zaplanowano w związku z przygotowaniami modliborzyckiej parafii, w tym całej rzeszy obywateli gminy do niecodziennego wydarzenia, jakim było Milenijne Nawiedzenie kopii cudownego Obrazu z Jasnej Góry. Peregrynacja była istotnym elementem obchodów 1000-lecia Chrztu Polski. Rozpoczął je ks. kard. Stefan Wyszyński 26 sierpnia 1956 r. w Częstochowie, ogłaszając "Jasnogórskie Śluby Narodu". Był to 10-letni program moralnej odnowy Polaków na tą epokowa rocznicę, określony mianem "Wielkiej Nowenny". Jako wyraz trwania w tej Nowennie każdego roku: w parafiach - 3 maja, a na Jasnej Górze - 26 sierpnia odnawiane były ślubowania jasnogórskie.
Dokładnie rok później rozpoczęła się wędrówka obrazu po całym kraju, dzień po dniu - od parafii do parafii, konsekwentnie realizowana pomimo eskalowanych trudności przez komunistyczne władze. Gdy cała Polska oczekiwała na przyjazd Ojca Świętego Pawła VI na Centralne Uroczystości Millenijne, mające się odbyć 3 Maja 1966 roku na Jasnej Górze, czynniki rządowe nie pozwoliły na obecność papieża i zagranicznych biskupów, uznawszy to zaproszenie dokonanie przez Episkopat za "samowolne bez zgody władz polskich". W cytowanej "Kronice" czytamy jednak: "Mimo to Uroczystości Milenijne wypadły okazale. Z całej Polski przybyły liczne delegacje z każdej parafii". W tym samym roku władze państwa "zaaresztowały" peregrynujący obraz, gdyż bardzo zależało im na usunięciu wizerunku MB Królowej Polski z obchodów Tysiąclecia Chrztu Państwa Polskiego. Od września 1966 r. Matka Boża nawiedzała polskie diecezje w symbolu pustych ram, ewangeliarza i świecy. Obraz został "uwolniony" w czerwcu 1972 r. dzięki brawurowej akcji ks. Józefa Wójcika.
Proboszcz ks. J. Kowalczyk wita orszak Nawiedzenia
W 1966 roku proboszcz ks. J. Kowalczyk tak opisuje ten szczególny czas: "14.IV Historyczny moment Chrztu Mieszkowego i Wielkie 'Te Deum' narodu w Wielką Sobotę. Zgodnie z instrukcją Wydziału Duszpasterskiego 3 maja, gdy na Jasnej Górze odbywały się Centralne Uroczystości Milenijne, w parafii naszej o godzinie 16ej odbyliśmy procesję Maryjną do 5ciu ołtarzy rozmieszczonych na cmentarzu kościelnym, a po Mszy oddaliśmy się Matce Bożej w Niewolę Miłości za Wolność Kościoła w Polsce i na Świecie, tak jak Mieszko oddał się z Narodem Polskim Kościołowi i Ojcu Świętemu Janowi XV w 990 roku 'Dagoma Judex'. Procesja 1000 lecia z Obrazem M. Boskiej i z figurą Chrystusa Zmartwychwstałego z Świecą, Otwartą Ewangelią i portretem Ojca Świętego. Pieśń 'Bogarodzica'.
W parafiach program nawiedzenia obrazu był bardzo bogaty, a wbrew politycznej cenzurze na trasie przemarszu i na uroczystościach gromadziły się tłumy wiernych. Nawiedzenie Obrazu - Symboli poprzedzały Misje święte. W 1971 roku w Diecezji Lubelskiej rozpoczęły się przygotowania do Peregrynacji obrazu, który miał przyjść z Diecezji Lubaczowskiej [W 1971 roku parafia Modliborzyce należała do Diecezji Lubelskiej]. Odwiedziwszy dn. 2/3 września. Janów Lubelski, potem liczne wioski w dekanacie janowskim, zawitał wreszcie do Modliborzyc. "Kronika" zawiera bardzo szczegółowy program tych uroczystości, które odbyły się w ósmym dniu trwających w parafii Misji św. tj. w dniach 21-22 września.
Ołtarz uroczystości Nawiedzenia Obrazu w Modliborzycach, 21-22.IX.1971.
21 września Symbole Nawiedzenia przekazała uroczyście parafia Wierzchowiska. Ksiądz Kowalczyk - gospodarz tych wydarzeń pisze: "Parafianie Wierzchowscy przybywają z banderią konną, rowerową i ok. 100 furmanek z ludźmi. Na granicy powitanie przez banderię Modliborską, konną, pieszo i furmankami, ustrojoną flagami trasą. Pochód udaje się do kościoła Modliborskiego i przybywa o godz. 15ej. Symbole wnosi na podium proboszcz z Wierzchowisk w otoczeniu asysty i przekazuje proboszczowi miejscowemu. Na podium zgromadzone licznie duchowieństwo na czele z ks. Biskupem Bolesławem Pylakiem i księdzem Biskupem M. Drzazgą, rodakiem Modliborskim, Ordynarjuszem Olsztyńskim, w otoczeniu kanoników [...] i około 80 księży z różnych diecezyj.". Uroczystości odbyły się na placu kościelnym. Podczas powitania został odczytany telegram od Ojca Świętego, następnie Symbolom Milenijnego Nawiedzenia oddali hołd parafianie różnych stanów. Głównym punktem programu uroczystości była Msza Św. Po całonocnym czuwaniu w kościele, o godz. 15-ej w pełnej asyście, jak poprzedniego dnia nastąpiło odprowadzenie symboli nawiedzenia do parafii Polichna. I dalej opisuje ks. proboszcz: "Trasa prowadziła przez Wolicę, Kopaniny, Wojciechów. Oprócz asysty konnej, zmotoryzowanej z parafii Modliborskiej i z Polichny ludzie szli pieszo oraz około 150 furmanek. Cała trasa była przybrana flagami oraz proporczykami i wieńcami. Domy były oświetlone i przybrane ołtarzykami." W uroczystościach, jak podaje opisujący te wydarzenia ks. J. Kowalczyk uczestniczyły tysięczne tłumy, a wśród nich mieszkańcy parafii i gminy i ich krewni przybyli do Modliborzyc z całej Polski.
Podaje się, że do października 1980 r., kiedy na Jasnej Górze odbyło się uroczyste nabożeństwo dziękczynne za Milenijne Nawiedzenie Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej i jego owoce dla narodu i Polski, ponad 7 tys. parafii gościło ten święty wizerunek. W 1985 roku obraz powrócił na szlak peregrynacji po Polsce. W lipcu 2009 roku ponownie ten szlak wiódł przez Gminę Modliborzyce i znajdujące się na jej terenie kościoły parafialne dekanatu modliborskiego. Tym razem, obraz przyszedłszy z Wierzchowisk, powędrował do parafii Huta Józefów.
Beata B. Wójcik
Na ręce ks. Prałata Józefowa Brzozowskiego składam podziękowania za merytoryczne wsparcie i życzliwą pomoc przy opracowaniu tego materiału.
